Ambulantna hirurgija

Predgovor:
Početak hirurgije je, u stvari, početak primene ambuluntnih operacija (trepanacija lobanje, amputacija ekstremiteta) zapisanih još 3.500 godinia pre nove ere u vavilonskoj, egipatskoj, grčkoj i rimskoj civilizaciji. Sa pojavom hrišćanstva i izgradnjom crkava osnivaju se i prve bolnice koje odvajaju pacijente od kuće. Mnogo kasnije, u drugoj polovini 19. veka, ostvarena su za razvoj hirurgije tri bitna otkrića: izazivači infekcije (Louis Pasteur), antisepsa (Joseph Lister), anestezija (William Morton), kojima počinje era moderne hirurgije.
Prvi udžbenici ambulantne hirurgije pojavljuju se 1930. godine (F. Cristopher: Minor Surgery; A. Ochser, M. de Bekey: Manual of Minor Surgery).
Osnivanje privatne ambulantne hirurgije počinje 1961-1964. godine sa operativnim programom kao dnevna hirurgija, a 1970. godine otvaraju se vrata moderne ambulantne hirurgije, gde se izvode elektivne operacije u mladih zdravih pacijenata, koji su u stanju da se vrate kući istog dana nakon hirurške procedure. Uslovi su bili: da pacijent nema hitno hirurško oboljenje, da nema infekcije, a selektivna operacija se izvodi u opštoj anesteziji.
Napredak u medicinskoj tehnologiji i hirurgiji omogućava izvođenje složenijih operativnih i dijagnostičkih procedura u ambulantnim uslovima. Nova tehnologija omogućava hirurgu da ostvari manju traumu tkiva pri izvođenju invazivnih operativnih postupaka upotrebom lasern, laparoskopije, endoskopije, fiberoptičkog svetla i druge složene kompjuterske opreme.
Operativnu tehnologiju prate novi anestcziološki pristupi, specifični anestetički lekovi, analgetici i antiemetici, koji smanjuju broj postanestetičkih komplikacija. Ovo, pak, omogućava rani otpust pacijenta i njegov povratak kući. Mogućnost komunikacije sa pacijentom tokom 24 sata olakšava kontrolu i sprečava komplikacije.
Sve grane operativne medicine i dijagnostike nalaze svoje mesto u ambulantnoj hirurgiji – od opštih hirurških postupaka do visokospecijalizovanih operativnih zahvata na pojedinim telesnim sistemima.
Nova operativna tehnologija u ambulantnoj hirurgiji smanjuje posloperativni bol, smanjuje inflamatorni odgovor organizma i smanjuje sistemske komplikacije. Za ove operativne postupke nije dovoljno opšte hirurško obrazovanje, već je potrebna stalna edukacija čitavog tima.
lnteraktivna kompjuterska tehnologija preko interneta i web sajtova pruža pacijentu medicinsku informaciju o sopstvenoj hirurškoj bolesti i o načinu tretmana.
Zbog raznovrsnosti potreba za ambulantnim hirurškim postupcima posle 2000. godine osnivaju se ambulantni hirurški centri koji se uklapaju u sistem zdravstva.
M. Dragović