Alojzije stepinac

Neznatni razvitak naučne obrade biografija i nedovoljna spoznaja o ličnostima koji su ispunjavali istoriju ovih prostora, donosili bitne odluke ili bili svedoci-učesnici prekretnica, učinilo je da se oko njihovih života ispletu mnogobrojna tumačenja i kontroverze. Po svom mestu u istoriji, po svojim fanatičnim pristalicama i oponentima, jedna od takvih ličnosti je i Alojzije Stepinac. Iako ga hrvatska istoriografija uzdiže na nivo sveca (mada proces nije doveden do kraja ni u Svetoj Stolici) i predstavlja bezgrešnim, uz poslovične božanske atribute zaštitnika hrvatskog naroda i vere, te borca protiv komunističke tiranije, pravoslavnog prozelitizma, okupacije i sl, Stepinac danas predstavlja deo naknadnih i opasnih mitologizacija koje ljude određenog vremena, političkih, ideoloških i verskih ubeđenja, procena, odluka, grešaka, smišljenih poteza i iluzija, pretvaraju u svoju suprotnost. Istorijskog konteksta nema, „portret“ nadbiskupa izmešten je na prostor mita, pa ga tako izvitopereno tumačenje navodi kao zaštitnika Srba i Jevreja tokom II svetskog rata u kojem su oni – zahvaljujući i Katoličkoj crkvi na čijem je čelu Stepinac bio – doživeli genocid.

U kompozicionom reljefu ove monografije dužna pažnja posvećena je: klerikalizmu RKC i hrvatskoj političkoj misli kao osnovi ideološkog okvira kojem je i Stepinac pripadao; sukobima između Crkve i jugoslovenske države nakon I svetskog rata; delatnostima Katoličkog pokreta i Katoličke akcije 20-ih godina XX veka; Stepinčevom detinjstvu i školovanju; njegovom izboru za nadbiskupa-koadjutora i posledičnim dešavanjima; ponašanju RKC nakon atentata na monarha i njenim udarima na državu; transformaciji režima diktature i ubrzanoj katolizaciji hrvatskog društva; odnosu Stepinca prema HSS, Ustaškom pokretu i državi, te odnosu Vatikana, RKC i Jugoslavije u predvečerje II svetskog rata i ponašanju nadbiskupa u danima Martovskog prevrata, šestoaprilskog rata i prvim danima okupacije. Time postaje vidljiv korpus stavova nadbiskupa zagrebačkog i RCH prema državi, srpskom narodu i SPC, koji jasno govore o njegovoj istorijskoj odgovornosti za rušenje države, pripremu i izvršenje genocida.