Borba Jugoslovena za slobodu i jedinstvo

Po svojoj dubini, ovo delo jedno je od najvažnijih dela uopšte pisanih o Jugoslovenima. „Borba Jugoslovena za slobodu i jedinstvo“, po svojoj zamisli i originalnosti predstavlja najuspeliju istoriju borbe za slobodu i jedinstvo, istoriju koja ulazi u najveće istorijske zaplete, ali koje pisac sjajno raspliće uz najodaniju službu jednog sasvim sigurnog metoda, kao što je već poznati istorijski materijalizam, kojim Herman Vendel sasvim pouzdano raspolaže i predstavlja sve, pa i najzamršenije događaje počevši od raje pod Turcima, slovenačkim seljacima pod Nemcima i Hrvatima pod Habzburzima, pa dalje, prateći ih kroz raznolike političke i kulturne peripetije, vezujući sve pojave s ekonomskim faktorima.

Ujedinjenje Jugoslovena izvedeno je pod znamenjem: preobraćenje podanika u građane. Herman Vendel uspeo je mnogo više nego što bi to bio u stanju domaći istorik: kao izvrstan poznavalac naše ekonomske, kulturne i političke istorije, sa distance, bio je u stanju zapaziti mnoge momente koje bi našem oku izmakle, a oni, međutim, čine srž i bitnost u Borbi Jugoslovena za slobodu i jedinstvo. Najsrdačnije se može pozdraviti prevod ovog dela, jer će jugoslovenskom čitaocu znamenito proširiti horizont, objasniti najmutnije momente iz naše istorije i skrenuti pažnju na vežne elemente koji su do sada bili propušteni.

Stoga, ovo delo i jeste ne samo prvo ove vrste, već, za dugo godina, i jedino ove vrste, ovog značaja i velikoga smisla.