Karlo Veliki

Veličanje Karla Velikog počelo je odmah posle njegove smrti. Sve moguće hronike, veliki i mali anali, dvorski pesnici i pesnici iz provincije, nisu štedeli reči slaveći pokojnika. „Najmoćniji”, „najslavniji”, „najpoznatiji”, „nepobedivi” i čak „božanski”, „čijoj mudrosti i pronicljivosti nema ravne”, „najpoznatiji od svih avgusta”, „car Rima” i više od toga „car čitavog hrišćanskog sveta”, „koji je proslavio svoje pretke i potomke” – takvim i sličnim izrazima šarene se latinski izvori iz IX veka, pri čemu pohvale rastu dok carstvo postaje jadnije i raspada se njegovo carstvo. U tom horu slavopojki ponekad se provlače neke negativne note, koje tonu u sveopštem laskanju, ali ostavljaju trag, koji neće zaboraviti budući sastavljači pesama o podvizima i kantilena.
Neki „istinski pobornici vere” ne mogu Karlu da oproste zapovedničko držanje, njegovu netrpeljivost prema „Božjim slugama” koji su se trudili da pokažu samostalnost. I ovde njegova „Ahilova peta”, sa naše tačke gledišta, postaje sasvim zaslužena ‒ slabost ka ženama, njegovo „mnogoženstvo” (pet zakonitih brakova i naložnice), popustljivost prema avanturama kćerki i dvorjana. Tako se već 820. godine pojavilo, zapisano u manastiru Rajhenau, „viđenje” nekog monaha (kasnije pretočeno u stihove), u kojem se Karlo prikazuje u čistilištu gde trpi muke zbog svog razvratnog života.
Posle IX nastupili su X i XI vek, „najtamniji” sa tačke gledišta stvarnog života naroda Zapadne Evrope (feudalna rascepkanost, upadi Normana, Mađara, Arapa).