O pesnicima i bardovima

Knjigu O Pesnicima i bardovima otvaraju eseji o pesnicima kojima je naš istaknuti prevodilac Nikola Bertolino tokom svoje šezdesetogodišnje aktivnosti bio posvećen. Mnogi od njih po tradiciji pripadaju krugu „ukletih pesnika“ (Bodler, Rembo, Apoliner), ali srodnosti sa njima Bertolino nalazi i kod drugih, kao što je Viktor Igo koji je nakon smrti bio predmet tolikih sporova i tolikog nerazumevanja, ili Pol Valeri, pesnik koga smatraju vrhunskim „klasičarem“, a kod koga Bertolino nalazi zaokupljenost egzistencijalnim smislom poetske vokacije. U eseju o Sergeju Jesenjinu glavni motiv je odbacivanje preovlađujućih, a banalizujućih viđenja dela ovog pesnika, koje predstavlja autentično poetski izraz jednog tragičnog trenutka istorije.

Posvećenost pesnicima iz ove duhovne porodice prirodno je usmeravala Bertolinovu pažnju i ka nadrealistima, koji većinu njegovih izabranih pesnika smatraju svojim „pretečama“. Pored ovog odnosa prema „pretečama“ jedna od tema eseja je i pitanje da li se antipoetički i antiestetski stavovi propisani Bretonovom formulom mogu i sami pretvoriti u svojevrsnu poetiku.

U eseju o Crnjanskom Bertolino postavlja pitanje da li je poetska oporuka Crnjanskog, njegovo poslednje pesničko delo, Lament nad Beogradom, zaista „lament“? I u kakvoj je to vezi sa temom oplakivanja, kojom se Crnjanski opsesivno bavio u poslednjem proznom delu na kome je radio, a koje je ostavio nezavršeno.

U završnom eseju tragičnu eskalaciju mržnje u poslednjoj deceniji XX veka na prostoru Jugoslavije Bertolino vidi kao bolest ovdašnjih nacija koja je, nedovoljno uočena, prošla i kroz svoju fazu „inkubacije“. Tokom 80-ih simptomi te bolesti mogli su se uočiti i u oblasti kulture, u delima koja Bertolino ovde izdvaja: Vreme smrti Dobrice Ćosića i Knjiga o Milutinu Danka Popovića.