Poetika prava – Politika filozofije

Studije Slobodana Beljanskog, pravnika i advokata, imaju isti „zadatak“: provera shvatanja pojma kulture i njene glavne uloge – spas od svakog zla. Baveći se ovim pojmom, Beljanski često za predmet proučavanja izdvaja oblasti iz književnosti i filozofije. Ova studija primer je kako književnost, filozofija, politika i pravo čine jedan jedinstveni svet.

Prvi deo ove studije nosi naslov Poetika prava, koja na simboličan način upućuje na pravo u poetici mnogih književnih epoha i njihovih autora. Beljanski nas na esejistički način upućuje na pravne osnove koje se javljaju u određenom književnom delu, upoređujući istorijske prilike u kojima delo nastaje i prilike koje su u tom delu opisane. Tako se na primer u prvom tekstu pod naslovom „Pravna i moralna krivica Dimitrija Karamazova“ upoznajemo sa istorijskim činjenicama koje su podloga za jedan od romana Dostojevskog (Braća Karamazovi) – ukidanje kmetstva u Rusiji, uvođenje porotnih sudova… Autor takođe razmatra i sledeća pitanja: da li je osuda nevinog Karamazova neuspeh odbrane ili neuspeh suda. Neki od tekstova sa kojima se susrećemo u ovom delu jesu i tekstovi o pravu i Kafkinom unutrašnjem svetu ili tekstovi o krivičnom postupku Kamijevih junaka.

Drugi deo studije, na šta nas i sam naslov upućuje, odnosi se na Politiku filozofije, pa se u ovom delu susrećemo sa pojmovima poput fenomenologije prava, društvenog zla, judikature. Ovaj deo Beljanski započinje tekstom „Tokvil i ideja o aristokratičnosti regionalizma“, u kojoj se razmatra pojava države-nacije kao antipoda ideje o kontinentalnoj federaciji. Autor se poziva na Tokvilovo delo Stari režim i revolucija, te komparativnom metodom objašnjava pojam aristokratije naspram pojma demokratije. Dalje se susrećemo sa imenima poput Koževa, Popera, Dekarta, čije filozofske ideje Beljanski pokušava da smesti u jedan politički segment.