Stara Srbija i Makedonija

U delu Stara Srbija i Makedonija Spiridon Gopčević detaljno opisuje stanovništvo tog područja od Skoplja do Soluna, od Prištine do Verije, običaje srpskog naroda u tom području, razgovore sa lokalnim stanovništvom, ispovesti Srba i Cincara; otvaranje bugarskih gimnazija za „opismenjavanje“ srpskog stanovništva, odricanje od slavljenja krsnih slava; te islamizaciju, pojelinjenje, bugarizaciju i albanizaciju…

„Prvi deo knjige sadrži putopis, a u drugom delu obrađen je srpsko-bugarski spor o Makedoniji i Staroj Srbiji. U njemu je izložena istorija srpsko-bugarskog suparništva, jezik Makedonaca i Staro-Srbijanaca, njihovi običaji, način života, narodne pesme, itd…“

Sa ove vremenske distance, rad Spiridona Gopčevića po Južnoj Srbiji i Makedoniji posebno dolazi do izražaja, te mu se treba pridati veliki značaj i pažnja.