Sumrak porodice Tolstoj

Tematski okvir Novaćićevog novog romana Sumrak porodice Tolstoj – Prizori iz izgubljenog raja obuhvata složeni odnos slavnog ruskog pisca Lava Tolstoja i različitih zajednica kojima je pripadao: od porodične zadruge u Jasnoj Poljani, preko pripadnosti Ruskoj Pravoslavnoj Crkvi, do univerzalne zajednice ljudskog duha i mesta koje je u njoj zauzeo. Novačić vešto prepliće istorijske događaje, lične anegdote i fiktivne elemente u sveobuhvatnu priču o Lavu Tolstoju i njegovoj porodici kroz prizmu italijanskog profesora medicine Čezara Lombroza, koji ponire u privatni svet Tolstojevih, istražujući njihove psihološke međuzavisnosti i kompleksne emotivne odnose koje ih povezuju.
Novaćićeva knjiga osvetljava, kroz „svedočenja iz prve ruke“, duboku vezu dionizijskih, impulsivnih sila Tolstojeve prirode i apolonovskih, razumnih aspekata njegovog delovanja, koje u svom međusobnom prožimanju omogućavaju Tolstoju uvid u dublje istine postojanja. Tragedija Tolstoja i njegove porodice ima sličan koren, smatra Novaćić, i usko je povezana sa neprekidnim sukobom ova dva načela. Novaćićev narativ nudi nijansirane uvide u unutrašnje mehanizme stvaralačkog uma i postavlja suštinska pitanja o prirodi duhovnog stvaralaštva, o odnosu dionizijskog i apolonijskog duha, tame i svetlosti, “ludila” i “genija”.

Još jedna značajna trma knjige je “kraj ljubavi”, poetsko viđenje Tolstojevog braka sa Sofijom Andrejevnom. Novaćić istražuje složenosti njihovog odnosa, otkrivajući Sofijinu borbu sa suprugovim „zanosima“, njene vlastite emotivne napore da afirmiše sopstveni identitet u senci književnog giganta, kao i suptilne nijanse jedne neuspele bračne veze. Dodatno, Novaćić vešto inkorporira širi kulturni i istorijski kontekst odnosa Rusije i Evrope na pragu modernog doba. Čitalac stiče uvide u političku klimu, verske uticaje i društvena očekivanja koja su oblikovala živote Tolstoja i članova njegove ne tako srećne porodice.