Sveti Petar Atonski u vizantijskoj i južnoslovenskoj tradiciji

Žitiju Pavla Tivejskog Sveti Jeronim svoju nameru eksplicitno ograničava na to da ispriča početak i kraj Pavlovog života, jer o njegovoj „srednjoj dobi niko od ljudi ne može znati ništa“. S druge strane, Sveti Ata­nasije Aleksandrijski glavnu pažnju posvećuje unu­tarnjem razvoju Antonijeve ličnosti, ko­­­ji je narativno prikazan kao borba za sa­­vr­šenstvo. U ovako postavljenoj priči asketa više ni­je jedino lice: njegova duho­vna bor­ba po­­sta­će prava, katkad naturalistički prikazana bit­ka protiv čudovišnih na­pa­da­­ča. Ovu kon­­cepciju, poput mnogih podviž­ničkih žitija, sledi i Žitije Svetog Pe­tra Aton­skog. Međutim, pisac Nikola svog junaka dodatno profiliše: veliki svetite­lji i Bogorodica od početka nagoveštavaju i određuju njegov asketski put, anđeo-hranitelj ga ne napušta do smrti, ovaj „skriveni sluga Gospodnji“ na poseban se način objavljuje svetu, a potom biva proslavljen po svojim čudotvornim moštima.