Z

Vrlo neobična knjiga. Još neobičniji roman.

Glavni junak po imenu Z u jednoj polovini radnje zapravo je – formula! I to fraktalna (geometrijska struktura znana po samosličnosti, gde je svaki njen razloženi deo umanjena i gotovo istovetna kopija celine). Ovaj lik, zarobljen u jednačini, jeste narator koji povremeno boravi u prirodi i među ljudima. On je, preveden u tradicionalni prosede, komentator zbivanja, onaj što mami publiku da na predstavu dođe, ali i srednjovekovni najavljivač radnje u pučkom pozorištu, ili renesansni pisac što na početku poglavlja obnaroduje dalji tok svoje pripovesti.

Da, druga polovina knjige je priča o pučkom amaterskom pozorištu na jugu Sicilije sa radnjom ovoga doba, ali po atmosferi preseljenoj nekoliko vekova ranije. A to znači da su pred čitaocem dramski tekst, malo stihova, „mrske“ didaskalije, pozorišne peripetije, humor komedije i besprekorno ispisana uverljivost pozorišnog života. Dana Todorović je iskusila taj život zajedno sa novom mudrošću koju je stekla. U carstvu brojeva i matematičkih formula ove knjige svih književnih rodova krije se neki tajni poredak, i to tamo iza besprekorno uređenog sistema – poput harmoničnih tonova, u kojem se sudaraju jungovski Red i Haos kosmosa, Šekspirov Hamlet i Beketov Godo. Njima je autorka dodala svetlo, tamu i pirandelovsku oslobođenost. Ah, da, kao fi nalni začin – i malo ljubavi, što ide uz svaki recept.

– Vladislav Bajac

Nije li upravo neuhvatljivost (egzistencijalnih) tajni ono što život čini veličanstvenim?