Bizmark i Srbija tokom 1866. godine

Herman Vendel je 1927. na osnovu dokumenata iz nemačkih, austrijskih i srpskih arhiva tematizovao jednu epizodu iz istorije Balkana oko 1860.
Zanimljivo je (i poučno) saznati kako i po kojim kri terijumima su tada bile podeljene uloge između Nemaca (Prusa), Austrijanaca, Italijana, Mađara, Srba i, u određenoj meri, i Hrvata.
Balkan se nalazio na granici svetova, bio proprište sukoba interesa velikih sila, šahovska tabla njihove politike, ekonomskog rivalstva i vojnih nadgornjavanja.
Na tom stanju stvari se do danas ništa nije promenilo, različite nijanse jedne u suštini iste slike uslovljene su promenama prevashodno u međusobnim konstelacijama velikih sila.
Sadržina geopolitičke igre je uvek ista a samo jezička forma (imenovanja, parole, aktuelno proklamovani principi, itd.) slede duhu vremena, u kome nastaju.Shodno tome, mali narodi i države samo sa teškom mukom, uz veliku mudrost i puno sreće mogu da se izbave iz namenjene im uloge malih piona u velikoj igri.Upravo u vreme oko 1860. državno vođstvo Kneževine Srbije, knez Mihailo Obrenović i njegov ministar spoljnih poslova Ilija Garašanin, pokazalo je izuzetnu mudrost i dalekovidost, čak i pri ophođenju sa jednim takvim velemajstorom političkog šaha, kakav je bio „gvozdeni kancelar“ i arhitekta Nemačkog rajha Oto fon Bizmark.Vladimir Umeljić